aysunkoyuncu
FCTS Üye
- Katılım
- 5 Ağu 2016
- Mesajlar
- 6
- Tepkime puanı
- 0
- Puanları
- 0
- Yaş
- 41
Dikkat Eksikliği
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocuğun gelişim düzeyine uygun olmayacak şekilde yaşanan aşırı hareketlilik, dikkat sorunu ve dürtüsellik belirtileriyle karakterize, çocukluk çağının en sık görülen psikiyatrik bozukluklarındandır. Okul öncesinde ve okul çağında belirgin olup, bazı durumlarda erişkinliğe kadar da sürebilir. DEHB, erken fark edilip tedaviye başlandığında çok iyi sonuçlar alınabilen bir bozukluktur.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Türleri
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun üç ayrı türü vardır.
Dikkat Eksikliğinin Önde Olduğu Tip: Dikkat eksikliği belirtileri ön plandadır. Diğer iki belirti (hiperaktivite ve dürtüsellik) ya yoktur ya da dikkat eksikliği kadar şiddetli değildir.
Aşırı Hareketliliğin ve Dürtüselliğin Önde Olduğu Tip: Hareketlilik ve dürtüsellik belirgin olarak mevcuttur. Dikkat eksikliği belirtileri, dürtüsellik ve hareketlilik kadar şiddetli değildir.
Birleşik Tip: Dikkat Eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik belirtilerinin tümünün tanı alacak kadar şiddetli biçimde olduğu, en sık görülen tiptir.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Dikkat Eksikliği: Çocuğun gelişim düzeyine oranla, dikkat gerektiren konularda zorluk çekmesidir. Dikkat eksikliğine sahip çocuklar, genellikle aşağıdaki belirtileri gösterirler;
Dikkati yoğunlaştırmada güçlük çekerler.
Çok basit uyaranlarla dikkatleri kolayca dağılır.
Unutkan ve dağınık olurlar.
Dalgın ve hayal alemindeymiş gibi görünürler.
Organize olmada zorluk yaşarlar.
Sık sık basit hatalar yaparlar.
Dikkat ve sabır gerektiren işlerden kaçınırlar.
Dinleme kapasiteleri az olduğundan verilen komutları alamayabilir ve eylem haline getiremeyebilirler.
Akademik performanslarını maksimum düzeyde yansıtamayabilirler.
Zevk aldıkları işler dışında aşırı isteksizdirler.
Verilen bir sorumluluğu sürekli ertelemekten ötürü, sonunu getirmede zorluk çekerler.
Hiperaktivite: Çocuğun gelişim düzeyine oranla çok daha hareketli, aceleci veya aşırı konuşkan olmasıdır. Hiperaktiviteye sahip çocuklar, genellikle aşağıdaki belirtileri gösterirler;
Otururken bile kıpır kıpırdırlar.
Sürekli etrafta amaçsızca gezinir ve koşma ihtiyacı duyarlar.
Çoğunlukla aşırıya kaçacak derecede konuşurlar.
Etkinliklere veya oyunlara sakin bir şekilde katılmakta zorluk çekerler.
Uygun olmayan yer ve zamanlarda koşma, tırmanma gibi eylemlere geçerler.
Dürtüsellik: Çocuğun sonunu düşünmeden eyleme geçmesi olarak tanımlanan dürtüsellik, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda en fazla problem yaşanan belirti kümesidir. Dürtüselliğe sahip çocuklar, genellikle aşağıdaki belirtileri gösterirler;
Sabırsızdırlar.
Korkusuzdurlar, eyleme geçerken yaşıtlarına oranla cesur davranırlar.
Sıralarını beklemekte güçlük çekerler.
Empati kurmakta zorluk çekerler.
Verilen yönergeleri sonuna kadar dinlemezler.
Kurallı oyun oynamakta problem yaşarlar.
Grup oyunlarında agresif olurlar.
Çevrelerine sözle ve fiili rahatsızlık verirler.
Kuralları sevmez, otoriteye karşı çıkarlar.
Karşılarındaki kişilere orantısız tepki verirler.
Yaşadıkları zarar verici veya üzücü bir olaydan ders çıkarmazlar.
Diğer çocuklarla oyun oynarken ya da bir grup etkinliğine katılırken, sürekli kendi isteklerini yerine getirmeye çalışırlar.
DEHBin Görülme Sıklığı Nedir?
Yapılan araştırmalara göre, DEHBnin çocuklarda görülme sıklığı %3-6 arasındadır. Erkek çocuklarda kız çocuklarına oranla daha fazla görülür.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun Nedenleri
DEHBnin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik, biyolojik ve çevresel faktörlerin üzerinde durulmaktadır.
Genetik: DEHBnin kalıtsal olduğu kesinleşmese de, yapılan araştırmalara göre, tanı alan çocukların birinci derece akrabalarında da DEHB tanısına rastlanmıştır.
Biyolojik: Yapılan araştırmalar, sinirler arası iletişimi sağlayan ve nörotransmiter adı verilen kimyasallarda; dopamin, serotonin ve nöropinefrin ile DEHB bozukluğu arasında ilişki olabileceğini göstermiştir.
Çevresel Faktörler: Annenin gebelik sırasındaki beslenmesi, ilaç, alkol, sigara kullanımının, ayrıca doğum sırasında veya sonrasında yaşanan tıbbi sorunlarının, erken doğum, düşük doğum ağırlığı, demir eksikliği, kimyasal zehirlenme gibi nedenlerin de DEHBye neden olduğu düşünülmektedir.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu tıbbi bir sorun olduğu için, anne baba ya da bakım veren kişilerin buna neden olduğu inancı yanlıştır. Anne babaların bu noktada dikkat etmeleri gereken, çocukların uyum problemleri ve akademik alanda yaşadıkları zorlanmalarda, doğru tutum ve davranışlar sergileyerek tedavi sürecine destek olmalarıdır.
GELİŞİM DÖNEMLERİNE GÖRE DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU
Bebeklik Dönemi
Birçok anne baba, çocuklarının farklı olduğunu bebeklik ve erken çocukluk döneminde fark eder. Belirtiler arasında anne babaların İlk fark ettikleri, çocuklarının aşırı haraketliliğidir. Ebeveynleri bu çocukları genellikle huzursuz, atlayan, zıplayan, sürekli hareketli biçimde tanımlarlar. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar, bebeklik dönemlerinde ayrıca uykularından da sık sık uyanır ve kucağa alınmamaya karşı direnç gösterebilirler.
Oyun ve Okul Öncesi Dönem
DEHBsi olan çocuklar, bu dönemde daha fazla dikkat çekmeye başlarlar. Temel belirtilerin yanı sıra, başka çocukları itip kakma, oyuncaklarını çekme, sıra bekleyememe, vurma, bağırma gibi zarar verici davranışlar daha yoğun gözlemlenir. Yaşıtlarının yapmaktan korktuğu oyunlara kolayca girer, gürültülü oyunları tercih ederler.
Okul Dönemi
Okul döneminden önce genellikle uyum problemleri görülürken, okulla birlikte bu problemlere yönergelere uyma, dersi takip etme konusunda sıkıntılar ve ders dışındaki şeylerle uğraşma eşlik eder. Ders çalışma ve ödev yapma konusunda genellikle sorun yaşarlar ve bu durum anne babayla çocuk arasında iletişim problemlerinin yaşanmasına neden olur.
Akademik sorunlar dışında birinci ve ikinci sınıflarda aşırı hareketlilik, çok konuşma gibi problemler devam ederken, 8-9 yaşlarından itibaren doğruyu söylememe, büyüklerle tartışmaya girme, arkadaşlarla sık sık kavga etme gibi davranış sorunları başlar.
Ergenlik Dönemi
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, ergenlik döneminde de sık karşılaştığımız bir bozukluktur. Bu çocuklar, düşünmeden hareket etme, öfkelenme, dikkatlerini kolayca toplayamama ve kimlik karmaşası yaşama konularında akranlarına göre daha fazla sıkıntı yaşayabilirler. Davranış sorunları ve akademik problemlerin devam etmesi, ebeveyn ve öğretmenlerin tepkisinin artmasına neden olurken, gençlerin kendine güvenleri ve gelecek ile ilgili planlamalarında sorunlara yol açabilir.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocuğun gelişim düzeyine uygun olmayacak şekilde yaşanan aşırı hareketlilik, dikkat sorunu ve dürtüsellik belirtileriyle karakterize, çocukluk çağının en sık görülen psikiyatrik bozukluklarındandır. Okul öncesinde ve okul çağında belirgin olup, bazı durumlarda erişkinliğe kadar da sürebilir. DEHB, erken fark edilip tedaviye başlandığında çok iyi sonuçlar alınabilen bir bozukluktur.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Türleri
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun üç ayrı türü vardır.
Dikkat Eksikliğinin Önde Olduğu Tip: Dikkat eksikliği belirtileri ön plandadır. Diğer iki belirti (hiperaktivite ve dürtüsellik) ya yoktur ya da dikkat eksikliği kadar şiddetli değildir.
Aşırı Hareketliliğin ve Dürtüselliğin Önde Olduğu Tip: Hareketlilik ve dürtüsellik belirgin olarak mevcuttur. Dikkat eksikliği belirtileri, dürtüsellik ve hareketlilik kadar şiddetli değildir.
Birleşik Tip: Dikkat Eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik belirtilerinin tümünün tanı alacak kadar şiddetli biçimde olduğu, en sık görülen tiptir.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Dikkat Eksikliği: Çocuğun gelişim düzeyine oranla, dikkat gerektiren konularda zorluk çekmesidir. Dikkat eksikliğine sahip çocuklar, genellikle aşağıdaki belirtileri gösterirler;
Dikkati yoğunlaştırmada güçlük çekerler.
Çok basit uyaranlarla dikkatleri kolayca dağılır.
Unutkan ve dağınık olurlar.
Dalgın ve hayal alemindeymiş gibi görünürler.
Organize olmada zorluk yaşarlar.
Sık sık basit hatalar yaparlar.
Dikkat ve sabır gerektiren işlerden kaçınırlar.
Dinleme kapasiteleri az olduğundan verilen komutları alamayabilir ve eylem haline getiremeyebilirler.
Akademik performanslarını maksimum düzeyde yansıtamayabilirler.
Zevk aldıkları işler dışında aşırı isteksizdirler.
Verilen bir sorumluluğu sürekli ertelemekten ötürü, sonunu getirmede zorluk çekerler.
Hiperaktivite: Çocuğun gelişim düzeyine oranla çok daha hareketli, aceleci veya aşırı konuşkan olmasıdır. Hiperaktiviteye sahip çocuklar, genellikle aşağıdaki belirtileri gösterirler;
Otururken bile kıpır kıpırdırlar.
Sürekli etrafta amaçsızca gezinir ve koşma ihtiyacı duyarlar.
Çoğunlukla aşırıya kaçacak derecede konuşurlar.
Etkinliklere veya oyunlara sakin bir şekilde katılmakta zorluk çekerler.
Uygun olmayan yer ve zamanlarda koşma, tırmanma gibi eylemlere geçerler.
Dürtüsellik: Çocuğun sonunu düşünmeden eyleme geçmesi olarak tanımlanan dürtüsellik, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda en fazla problem yaşanan belirti kümesidir. Dürtüselliğe sahip çocuklar, genellikle aşağıdaki belirtileri gösterirler;
Sabırsızdırlar.
Korkusuzdurlar, eyleme geçerken yaşıtlarına oranla cesur davranırlar.
Sıralarını beklemekte güçlük çekerler.
Empati kurmakta zorluk çekerler.
Verilen yönergeleri sonuna kadar dinlemezler.
Kurallı oyun oynamakta problem yaşarlar.
Grup oyunlarında agresif olurlar.
Çevrelerine sözle ve fiili rahatsızlık verirler.
Kuralları sevmez, otoriteye karşı çıkarlar.
Karşılarındaki kişilere orantısız tepki verirler.
Yaşadıkları zarar verici veya üzücü bir olaydan ders çıkarmazlar.
Diğer çocuklarla oyun oynarken ya da bir grup etkinliğine katılırken, sürekli kendi isteklerini yerine getirmeye çalışırlar.
DEHBin Görülme Sıklığı Nedir?
Yapılan araştırmalara göre, DEHBnin çocuklarda görülme sıklığı %3-6 arasındadır. Erkek çocuklarda kız çocuklarına oranla daha fazla görülür.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun Nedenleri
DEHBnin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik, biyolojik ve çevresel faktörlerin üzerinde durulmaktadır.
Genetik: DEHBnin kalıtsal olduğu kesinleşmese de, yapılan araştırmalara göre, tanı alan çocukların birinci derece akrabalarında da DEHB tanısına rastlanmıştır.
Biyolojik: Yapılan araştırmalar, sinirler arası iletişimi sağlayan ve nörotransmiter adı verilen kimyasallarda; dopamin, serotonin ve nöropinefrin ile DEHB bozukluğu arasında ilişki olabileceğini göstermiştir.
Çevresel Faktörler: Annenin gebelik sırasındaki beslenmesi, ilaç, alkol, sigara kullanımının, ayrıca doğum sırasında veya sonrasında yaşanan tıbbi sorunlarının, erken doğum, düşük doğum ağırlığı, demir eksikliği, kimyasal zehirlenme gibi nedenlerin de DEHBye neden olduğu düşünülmektedir.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu tıbbi bir sorun olduğu için, anne baba ya da bakım veren kişilerin buna neden olduğu inancı yanlıştır. Anne babaların bu noktada dikkat etmeleri gereken, çocukların uyum problemleri ve akademik alanda yaşadıkları zorlanmalarda, doğru tutum ve davranışlar sergileyerek tedavi sürecine destek olmalarıdır.
GELİŞİM DÖNEMLERİNE GÖRE DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU
Bebeklik Dönemi
Birçok anne baba, çocuklarının farklı olduğunu bebeklik ve erken çocukluk döneminde fark eder. Belirtiler arasında anne babaların İlk fark ettikleri, çocuklarının aşırı haraketliliğidir. Ebeveynleri bu çocukları genellikle huzursuz, atlayan, zıplayan, sürekli hareketli biçimde tanımlarlar. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar, bebeklik dönemlerinde ayrıca uykularından da sık sık uyanır ve kucağa alınmamaya karşı direnç gösterebilirler.
Oyun ve Okul Öncesi Dönem
DEHBsi olan çocuklar, bu dönemde daha fazla dikkat çekmeye başlarlar. Temel belirtilerin yanı sıra, başka çocukları itip kakma, oyuncaklarını çekme, sıra bekleyememe, vurma, bağırma gibi zarar verici davranışlar daha yoğun gözlemlenir. Yaşıtlarının yapmaktan korktuğu oyunlara kolayca girer, gürültülü oyunları tercih ederler.
Okul Dönemi
Okul döneminden önce genellikle uyum problemleri görülürken, okulla birlikte bu problemlere yönergelere uyma, dersi takip etme konusunda sıkıntılar ve ders dışındaki şeylerle uğraşma eşlik eder. Ders çalışma ve ödev yapma konusunda genellikle sorun yaşarlar ve bu durum anne babayla çocuk arasında iletişim problemlerinin yaşanmasına neden olur.
Akademik sorunlar dışında birinci ve ikinci sınıflarda aşırı hareketlilik, çok konuşma gibi problemler devam ederken, 8-9 yaşlarından itibaren doğruyu söylememe, büyüklerle tartışmaya girme, arkadaşlarla sık sık kavga etme gibi davranış sorunları başlar.
Ergenlik Dönemi
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, ergenlik döneminde de sık karşılaştığımız bir bozukluktur. Bu çocuklar, düşünmeden hareket etme, öfkelenme, dikkatlerini kolayca toplayamama ve kimlik karmaşası yaşama konularında akranlarına göre daha fazla sıkıntı yaşayabilirler. Davranış sorunları ve akademik problemlerin devam etmesi, ebeveyn ve öğretmenlerin tepkisinin artmasına neden olurken, gençlerin kendine güvenleri ve gelecek ile ilgili planlamalarında sorunlara yol açabilir.
